انتقاد شدید استاد دانشگاه شریف از کاسب کاری دانشگاهها
استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف با انتقاد از رشد کمی آموزش عالی، با بیان این که جمعیت دانشجویی کشور در سال ۵۷ حدود ۱۵۰ هزار نفر بود که درحال حاضر این عدد به ۴.۵ میلیون نفر افزایش یافته است، تصریح کرد: در واقع جمعیت دانشجویی کشور از سال ۵۷ تا سال ۹۳ حدودا ۳۰ برابر شده که واضح است که این تعداد دانشجو با نیازهای ملی ما تطابق ندارد.
به گفته وی، درحال حاضر شش درصد جمعیت کشور دانشجو هستند و این در حالی است که کشور‌هایی با الگوی توسعه‌ای شبیه کشور ایران تعداد دانشجویانشان تنها دو تا سه درصد جمعیت است.
این استاد دانشگاه در ادامه به موضوع بودجه و سرمایه‌گذاری آموزش عالی ایران برای این حجم از دانشجو و مقایسه آن با اوایل انقلاب پرداخت و افزود: با وجود آن که تعداد دانشجویان ما ۳۰ برابر شده اما سهم بودجه تحقیقات از تولید ناخالص ملی افزایش چندانی نیافته است. درسال ۵۶ و ۵۷ حدود ۰.۴ درصد تولید ناخالص ملی صرف تحقیقات می‌شد و با کمال تعجب در حال حاضر نیز همان حدود ۰.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی صرف بودجه پژوهش می‌شود.
فرزانه در ادامه به وضعیت سرانه دانشجویی کشور و مقایسه‌ی آن با سالهای اول انقلاب اشاره کرد و گفت: درسال ۵۶ سرانه(جاری و عمرانی) دانشجو در ایران سالانه حدود ۲۰ هزار تومان بود که این رقم درحال حاضر بنا بر برآورد صورت گرفته به حدود دو میلیون تومان رسیده است که براساس نرخ ثابت در سال ۵۶ مبلغ دو میلیون تومان فعلی معادل هزار تا دو هزار تومان آن زمان است.
فرزانه در ادامه تصریح کرد: در واقع سرانه دانشجویی در آموزش عالی کشور به نرخ ثابت و در بهترین حالت به حدود ۱۰ درصد میزان آن در ۳۷ سال گذشته کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه گسترش کمی آموزش عالی خواه ناخواه به تراز کیفی آن لطمه وارد می‌کند، متذکر شد: این شرایط به گونه‌ای است که نسبت استاد به دانشجو، سرانه بودجه عمرانی و جاری دانشجو، سرانه زیربنا و فضای آموزشی دانشجو، سرانه فضای باز و ورزشی (فاکتورهای اصولی در کیفیت آموزش عالی) عموما کاهش یافته است.
نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی افزون بر ۴۰ درصد است
استاد دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر این که تمام نکات ذکر شده جای تأمل و تفکر اساسی دارد، متذکر شد: همچنین از سویی دیگر بنا به آماری که وزیر کار اخیرا اعلام کرده است نرخ بیکاری در کشور حدود ۱۰.۵ درصد است درحالی که نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی افزون بر ۴۰ درصد است.
وی افزود: آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان این معنای عجیب را القاء می‌کند که هرچه نیروی کار تحصیلکرده‌تر باشد احتمال بیکاری وی نیز بیشتر است و ناخواسته این معنا از آن حاصل می‌شود که گسترش آموزش عالی کشور حداقل در مواردی امری بیهوده و اتلاف سرمایه‌های ملی بوده است. بخشی از این امر البته در اثر تنزل کیفیت است.
به گفته فرزانه، در واقع جوانانی که ظرف ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته می‌توانستند در بخش‌های خوب بازار کار کشور جذب شوند و در نتیجه به تولید ناخالص داخلی بیفزایند درگیر تحصیل در برخی رشته‌های کم اثر و کم تقاضا در بازار کار و سرمایه‌های ملی صرف آنها شده است.
استاد دانشگاه صنعتی شریف همچنین افزود: نکته خطیر دیگری که درحال حاضر با آن مواجه هستیم این است که عده‌ای تحت عنوان اینکه بودجه و اعتبارات کافی نداریم دانشگاهها را به سمت کسب‌وکار، تجارت، مدرک فروشی، فروش خدمات آموزشی و پژوهشی سوق می‌دهند که باید دانست که تجارت و کاسبی حرفه اصلی دانشگاهها در هیچ کجای جهان نیست.
وی بیان کرد: اکثر دانشگاههای بزرگ جهان موقوفات، هدایا، سهام کارخانجات و همچنین میزانی از اعتبارات ملی را صرف امور خود می‌کنند و باید دانست که سوق دادن دانشگاهها به سمت تجارت، کسب‌وکار آموزشی و پژوهشی دامگهی است که احتمال دارد مختصر کیفیتی را نیز که اکنون در دانشگاههای بزرگ ما باقی مانده بر باد دهد.
وی تاکید کرد: باید توجه داشت که دانشگاه محل کاسبی و پول در‌آوردن نیست و در واقع اینها فساد‌هایی است که در اثر سپردن کارهای پیمانکاری به دانشگاهها و فروش مدرک تحمیل می‌شود. برای اداره درست دانشگاه ها باید از اعتبارات ملی هزینه شود.
استاد دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف منظور خود را از فروش مدرک تاسیس پردیس‌های پولی در جوار دانشگاههای دولتی و پذیرش دانشجویان ضعیف‌تر با شهریه‌ای سنگین‌تر و اعطای مدرک به آنان عنوان کرد و گفت: این در حالی است که ما در کشور دارای دانشگاه‌هایی چون دانشگاه آزاد، پیام نور، علمی کاربردی و غیره هستیم که ماموریت‌های آنها با دانشگاههای مادر کشور متفاوت است.
استاد دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به اینکه چه راهکاری برای رفع مشکلات ذکر شده پیشنهاد می‌کنید گفت: شاید پاسخ به این موضوع قدری پیچیده باشد، اما حداقل می‌توان گفت که کشور ما باید با توجه به محدودیت منابع به سمتی حرکت کند که در جمعیت دانشجویی آن کاهش نسبی حاصل شود و از سویی دیگر به عنوان نمونه با افزایش نسبی اعتبارات آموزش عالی مثلا به دو برابر میزان فعلی بتوان در الگویی کوتاه‌مدت اعتبارات سرانه دانشجویی را حداقل چهار برابر کرد تا دانشگاهها و وضعیت آموزش عالی کشور از وضع نامطلوب فعلی به وضعیت بهتری برسند.
فرزانه با بیان اینکه کشور ما به دنبال رسیدن به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در دهه چهارم انقلاب است، تصریح کرد: در این میان کشور‌هایی که در سالهای اخیر به توسعه چشم‌گیری رسیدند از قبیل کره، تایوان، چین و غیره منابع هنگفتی را در زمینه آموزش عالی و تحقیقات خود هزینه کرده‌اند و ما هرگز نخواهیم توانست با صرف چهارهزارم تولید ملی در این زمینه به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و چشم‌انداز توسعه ۲۰ ساله دست یابیم.
