اسلایدر / مهمترین مطالبیادداشت‌ها و مقالات شخصی

تحلیل و پیش بینی انتخابات ریاست جمهوری با عدد و رقم

تحلیل و پیش بینی انتخابات ریاست جمهوری با عدد و رقم

دکتر امیر دبیری مهر

www.dabirimehr.ir

پژوهشگر علوم سیاسی

با کناره گیری محمد باقر قالیباف از رقابتهای انتخاباتی به نفع ابراهیم رییسی هر چند قالیباف هم در جامعه اصولگرایان همه را مدیون خود نمود و هم از ترکش های ادامه رقابت های سخت انتخاباتی در امان ماند اما با این که عمل او طبیعتا به دستور ریش سفیدان اصولگرا انجام شده است اما در شرایط کنونی هم احتمال  پیروزی حسن روحانی افزایش یافته و هم احتمالا در مرحله اول کار تمام است اما این ادعا یک ارزو و خواسته قلبی یا جملاتی انگیزه بخش برای حامیان دولت نیست بلکه مبتنی بر قواعد و وقوانین و هنجارهای حاکم برجامعه شناسی سیاسی ایران و انتخابات است که به شرح زیر با استناد به عدد و رقم بیان می شود.

دو نکته مهم این که اولا ذکر اعداد و ارقام تقریبی است  و ثانیا همه پیش بینی ها مبتنی بر عادی بودن شرایط و روندهاست و اتفاقات غیر قابل پیش بینی در این تحلیل لحاظ نشده است .

  • امسال ۵۶ میلیون نفر واجد شرایط رای در انتخابات داریم که براوردها از حداقل ۶۳ درصد مشارکت و حداکثر۷۶ درصد مشارکت حکایت دارد یعنی می توانیم نتیجه بگیریم ۲۴ درصد از واجدین شرایط به هیچ وجه و به دلایل مختلف یا رای نمی دهند یا امکان رای دادن ندارند این درصد یعنی حدود ۱۴ میلیون که اگر از جمعیت واجد شریط رای کسر شود می ماند ۴۲ میلیون نفر .

  • مابه التفاوت حداقل مشارکت در انتخابات یعنی ۶۳ درصد و حداکثر مشارکت یعنی ۷۶ درصد می شود ۱۳ درصد یعنی جمعیتی بین ۷ تا ۸ میلیون نفر که تا پایان مهلت انتخابات در رای دادن و ندادن مردد هستند که اصطلاحا به انها رای خاکستری گفته می شود بدیهی است هر چه رقابت ها جدی تر شود شمار بیشتری از این جمعیت خاکستری وارد عرصه می شوند اکثریت این جمعیت خاکستری به اصلاح طلبان رای می دهند البته درمیان اصولگرایان هم جمعیت خاکستری وجود دارد .بنا براین اگر این ۸ میلیون را هم از ۴۲ میلیون قبلی کم کنیم می ماند ۳۴ میلیون نفر که در واقع جمعیت تعیین کننده انتخابات است می توان تا اینجا نتیجه گرفت هر نامزدی که بتواند ۱۷ میلیون ارا را بدست اورد در دور اول رئیس جمهوری ایران در دور دوازدهم است .این ۳۴ میلیون نفر حتما در انتخابات شرکت می کنند.

  • در صورتی که قالیباف انصراف نمی داد و هر دو نامزد اصولگرا یعنی قالیباف و رئیسی در رقابت حضور داشتند کسب بالغ بر ۱۷ میلیون رای بطور مشترک از جانب انها خیلی بعید نبود و احتمال به دور دوم رفتن انتخابات بالا بود اما به دلایل زیر پیش بینی می شود حسن روحانی در دور اول موفق خواهد شد نصف بعلاوه یک ارا را کسب خواهد کرد

  • از ۳۴ میلیون رای تعیین کننده حدود ۸ میلیون رای یعنی حدود ۱۵ درصد کل واجدین شرایط پایگاه کلاسیک و سنتی اصولگرایان است که ما در جامعه شناسی سیاسی انتخابات به انها رای تکلیفی ها می گوییم یعنی کسانی که درواقع برای تثبیت نظام وارد صحنه رای دادن می شوند و رای دادن را بیشتر از انکه یک حق بدانند تکلیف شرعی و انقلابی می دانند بنابر این با کسر این عدد به نفع اصولگرایان جمعیت باقی مانده می شود ۲۶ میلیون نفر . یعنی تمام رقابت ها بطور جدی برای کسب این ۲۶ میلیون رای است که در فرایند رقابتها شکل می گیرد و همه سرو صدای انتخاباتی متعلق به اینهاست .

هر چند هردو جریان بطور بالقوه ۸ میلیون رای در سایه و ذخیره شده  دارند اما  جریانی در انتخابات پیروز می شود که بتواند اکثریت مطلق این جمیعت ۲۶ میلیونی را جذب کند

  • نگاهی به گذشته انتخابات ریاست جمهوری در ایران نشان می دهد در رقابتهای شدید و مشارکت های حداکثری همواره اصلاح طلبان و چپ ها و میانه روها موفق شده اند پیروز شوند برای نمونه می توان از بنی صدر و هاشمی رفسنجانی و خاتمی و روحانی نام برد . اینان با وجود اختلافاتی که داشتند متکی برپایگاه اجتماعی مذکور بودند . دو مورد رئیس جمهوری که اصلاح طلب نبودند نیز لزوما به معنای مصطلح امروز اصولگرا نبودند .ریاست جمهوری ایت الله خامنه ای به هیچ وجه مبتنی برای رقابتهای جناحی نبود و ایشان مبتنی بر کاریزمای شخصی و حمایت امام راحل و شرایط خاص کشور توانستند در دو دوره با رای بی سابقه ای رئیس جمهور شوند و محمود احمدی نژاد هم با سوار شدن بر شکاف طبقاتی و جنگ فقیر و غنی با مختصات فردی خود  توانست ارای مردم را جلب کند و هیچگاه خود را اصولگرا ندانست و نمی داند . بنابر این واقعیت این است که اصولگرایان از ابتدای انقلاب هیچگاه نتوانسته اند کرسی ریاست جمهوری را کسب کنند و ظاهرا چرخ بر همین منوال خواهد چرخید.

با این شرایط کسب حداقل ۶۵ درصد ارا برای اصلاح طلبان از جمعیت  ۲۶ میلیونی تعیین کننده ذکر شده در بند۴ در انتخابات ریاست جمهوری قابل تصور است که می شود حدود ۱۷ میلیون رای که برای پیروزی در دور اول کفایت می کند اما در این شرایط اصولگرایان هم ۹ میلیون اینجا دارند و ۸ میلیون هم رای تکلیفی ها . حساس بودن و پیچیده بودن انتخابات ۲۹ اردیبهشت به همین مساله برمی گردد یعنی برابر بودن ارا و تاثیر کوچکترین کنش درست و نادرست در تعیین انتخابات . در جمع بندی این بخش باید گفت با حضور اقای رییسی بعنوان تنها نامزد اصولگرایان و تصویر سازی رقبای ایشان از وی و سیاه نمایی وضعیت کشور در صورت پیروزی رئیسی به احتمال قوی بخش عمده ای از ارای خاکستری ۸ میلیونی مورد اشاره در بند۲ به نفع روحانی وارد میدان شده و همچنین بخشی از ارای قالیباف هم به نفع روحانی وارد شده و روحانی با رایی بین ۱۷ تا ۱۹ میلیون در دور اول پیروز خواهد شد.

  • نکته اخر اینکه نظام جمهوری اسلامی در انتخابات پیش رو در صورت پیروزی هر دو نامزد به اهداف خود دست یافته و در واقع طراحی صحنه کاملا برد- برد طراحی شده است . در صورت پیروزی رئیسی جان تازه ای در نیروهای انقلابی و متعهد نظام دمیده خواهد شد و شکافهای حاکمیتی به حداقل خواهد رسید و همگرایی بیشتری در نظام ایجاد خواهد شد  و خرسندی  نظام از پیروزی رییسی چندان نیازمند استدلال نیست طیف حمایتهای اعلامی و اعمالی  از ایشان گویای بحث است اما در صورت پیروزی روحانی نیز بخش ناراضی و پر سرو صدای جامعه احساس پیروزی و کامیابی کرده و بحران توزیع قدرت در کشور کم رنگ تر شده و همبستگی ملی ارتقا خواهد یافت .

  • انچه در این تحلیل بیان شد مبتنی برای تجارب ۲۰ ساله نگارنده در حوزه مطالعات سیاسی و اجتماعی است و حتما بری از خطای محاسباتی نیست و باید چند روز صبر کرد و آن را راستی ازمایی کرد. امید است با پرهیز از هیجان زدگی و مشارکت فعال و عقلانی نتیجه انتخابات هرچه باشد در خدمت منافع ملی ایران قرار گیرد و از سیاه نمایی های حزبی و جناحی قبل و بعد از انتخابات پرهیز شود و همه حامیان و طرفداران پیروزی رقیب را پیروزی ایران و جمهوری اسلامی تلقی کنند.

 

دکتر امیر دبیری‌مهر

امیر دبیری مهر متولد 1356 در تهران، دانش اموخته علوم سیاسی در مقطع دکتری است و از سال 1374 تا کنون در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و رسانه‌ای به پژوهش و تدریس مشغول است. وی تا کنون پژوهش‌ها، مقالات، سخنرانی‌ها و گفتگوهای مطبوعاتی و رادیویی - تلویزیونی متعددی انجام داده است که دسترسی به برخی از آنها از طریق درگاه اینترنتی اندیشکده خرد میسر شده است. ریاست انجمن اندیشه و قلم از جمله مسئولیت‌هایی است که این عضو پیوسته انجمن علوم سیاسی ایران هم اینک عهده‌دار آن است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

هفت + ده =

دکمه بازگشت به بالا