فردوسی و شاهنامه‌اش، پشتوانه فرهنگی هر ایرانی هستند

یک استاد زبان و ادبیات فارسی درباره نقش فردوسی در تمدن ایرانی گفت: فردوسی را حذف کنید و ببینید در مجامع بین‌المللی چه چیزی دارید که یگانه است و سایر کشورهای پیشرفته بهتر از آن را ندارند؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، وحید عیدگاه طرقبه ای استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران با حضور در برنامه گفتاورد رادیو تهران درباره فردوسی گفت: این شاعر از طبقه دهقان‌زادگان در خراسان بود که در آن زمان گرایش‌های ملی داشتند.

عیدگاه در پاسخ به اظهارات برخی مبنی بر نژادپرست بودن فردوسی گفت: شناساندن و شناختن شاهنامه می‌تواند به اینگونه اظهار نظرها پاسخ دهد. متاسفانه برخی به دلیل ناآگاهی و برخی دیگر به دلیل منافع شاهنامه را به طور خاص و عناصر ملی را به طور عام نکوهش می کنند.

او افزود: اگر فردوسی نژادپرست بود بزرگان دیگر اقوام را ستایش نمی‌کرد. او در شاهنامه شاهان و پهلوانان دیگر را ثبت و ستایش می‌کند و در عین حال گاه پهلوانان ایرانی را برای کار نادرست نکوهش کرده است.

این استاد زبان و ادبیات فارسی تصریح می‌کند: البته عنصر نژاد، عنصر منفی نیست؛ بزرگ زاده بودن ، پرورش خوب داشتن، با فرهنگ بودن، از طبقه دانش و ادب بودن ضد ارزش نیست.

در ادامه امیر دبیری مهر، کارشناس این برنامه با بیان اینکه شخصیت های محوری در شاهنامه اغلب اسطوره ها هستند و ژانر روایت این اثر منظوم، افسانه و داستان است، گفـت: البته این دلیلی بر این مساله نیست که این کتاب و داستان هایش با واقعیت زندگی ما ارتباطی ندارد. تعبیر شخصی من این است که روایت های شاهنامه عینیت زندگی بشر است و علت داستان بودنش جذابیت و نقالی بودن آن است.

او افزود: فردوسی در شاهنامه برندسازی کرده و رستم وسهراب را در جبهه حق و باطل قرار داده و ارزش های اخلاقی و انسانی و همینطور رذیلت های اخلاقی مثل دروغ گویی و بی‌رحمی را درشخصیت های منفی قرار داده است.

به گفته دبیری مهر این کتاب داستان گفته و با زبان داستان با مخاطب سخن می‌گوید چرا که با خواندن شاهنامه‌گویی آدمهای پیرامون محیط زندگی خود را می بینیم.

عیدگاه با تایید این مطلب گفت: آن زمان ایرانیان فرزندان خود را به نام های آرش، سیاوش، گردافرید، بیژن و تهمینه نامگذاری می‌کردند و سپهر فرهنگی ایران این اسامی وجود داشت و مردم این اسامی را دوست داشتند بنابراین فردوسی با هوشمندی این اسامی را انتخاب کرده و داستان ها را اینگونه روایت می‌کند.

به گفته او داستان های شاهنامه برای مردم در قرن ششم و هفتم افسانه نبوده است بلکه برای مردم زنده، واقعی و جدی بوده است.

او درباره جامعیت شاهنامه در بُعد زمانی گفت: فردوسی افراد را طوری کنار هم قرار می‌داده که در بزنگاههای اخلاقی قرار این نکات اخلاقی آنها بروز کند و این کشش را برای هر مخاطبی در هر عصری ایجاد می‌کند و خاص به یک دوره زمانی نیست.
او افزود: تفاوت در واکنش های انسان ها و انتخاب های آنها در بزنگاه ها ماهیت انسان های والا و معمولی را مشخص می کند.

او در مجموع نگاه فردوسی در شاهنامه را نگاهی والا توصیف کرد و گفت: حتی نگاه او به خدا نیز سطحی نیست و معترف به عجزهای انسان برای شناخت او است؛ کزین برتر اندیشه برنگذرد؛ بیانگر همین مهم است.
این استاد زبان و ادبیات فارسی شاهنامه را کارخانه تربیت انسان دانست و گفت: بر اساس آموزه های شاهنامه جوان ایرانی برای به دست آوردن نام بر مبنای خرد زندگی می‌کند.

او با بیان اینکه قبل از فردوسی قله ای برای شعر و ادب فارسی نبوده گفت: پیش از او در شعر فارسی رودکی که کارنامه درخشانی دارد زیست می‌کرده اما متاسفانه شعر زیادی از او باقی نمانده است. فردوسی با کیفیت و کمیت بسیار بالا سرمشقی برای شاعران دیگر به جا گذاشته است. به گفته عیدگاه ،اسدی طوسی نیز بعد از فردوسی «گرشاسب نامه» بی نظیر را سروده است.

او به عنوان پیشنهاد و راهکار برای نسل جوان و هر ایرانی که تمایل داشته باشد با شاهنامه بیشتر آشنا شود و انس بگیرد، گفت: در ابتدا باید شاهنامه را مکرر خواند، دوم اینکه فردوسی را حذف کنید ببینید با چیزی در دنیا سر بلند می‌شوید؟ با دنا پلاس و فوتبال؟! ببینید چه چیزی دارید که آمریکا و ترکیه بهتر از آن را نداشته باشند . شاهنامه و فردوسی پشتوانه ای است که همه ندارند و مختص به ماست.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبکه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی با شناسه tehraan۳۶۰@ پیدا و همراهی کنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیکیشن ایران صدا دریافت کنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذکر منبع مجاز است.