دلایل ناگفته سفر رییس جمهور ایران به پاکستان

سفر۲ روزه رسمی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران  به جمهوری اسلامی پاکستان دردوم و سوم اگوست یک سفر دیپلماتیک عادی نبود که بطورمعمول انجام می شودهر چند ارتقای سطح روابط اقتصادی تا ۱۰ میلیارد دلار بین ایران با ۹۰ میلیون جمعیت و پاکستان با ۲۵۰ میلیون جمعیت  توجیه خوبی برای انجام یک سفر رسمی محسوب می شود.

ایران وپاکستان  در آستانه هفتاد و هشتمین سال روابط دیپلماتیک خود قرار دارند و در این ۷۸ سال روابط دوکشور فرازو نشیب زیادی داشته اما اهمیت  سفراخیر رییس جمهور ایران  به اتفاقات پیرامون جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران باز می گردد .

پزشکیان که بعنوان رییس جمهور ایران برای نخستین بار به پاکستان سفر می کند در هنگام ترک تهران با اشاره به حمایت پاکستان از تمامیت ارضی ایران و اعلام حمایت همه جانبه از تهران٬ از مواضع اسلام اباد در جنگ ۱۲ روز اسراییل علیه ایران قدردانی کرد و سفرش به پاکستان را قدردانی رسمی از پاکستان عنوان کرد. حضور شهباز شریف در فرودگاه اسلام اباد و در اغوش گرفتن رییس جمهور ایران بطور سمبلیک نشان دهنده نزدیک شدن روابط دو کشور است در حالی که طبق پروتکل های تشریفاتی استقبال رسمی از مقامات خارجی در پاکستان در حیاط کاخ دولتی انجام می شود و نیازی نیست نخست وزیر به فرودگاه برود.

۱۸ روز قبل از حمله اسراییل به ایران ٬ شهباز شریف نخست وزیر و عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان عصر دوشنبه ۲۶ می وارد  تهران شدند  و در سفر کوتاه یک روزه  بارهبر و رییس جمهور ایران دیدار کردند . در گزارشهای رسمی مطلب مهمی از مذاکرات مقامات دو کشور  منتشر نشد اما چند هفته بعد مشخص شد پاکستان یکی از ۵ منبعی  بوده که به تهران اطلاع داده اسراییل قصد حمله قریب الوقوع به ایران را دارد. با توجه به اینکه فقط امریکا از حمله اسراییل به ایران اطلاع داشته حدس زده می شود واشنگتن از طریق تبادل اطلاعات برخی کشورهای مرتبط با ایران از جمله پاکستان را از نقشه حمله اسراییل اگاه کرده است .

گفتنی است برخلاف تصور شایع که ایران ازحمله اسراییل غافلگیر شده بود به گفته یک منبع اگاه از چند روز قبل نیروهای مسلح ایران برای مقابله به حمله اسراییل دراماده باش کامل بودند اما در خصوص زمان حمله و نقاط هدف وحدت نظر وجود نداشته . هر چند کیفیت حملات  اسراییل به پدافند هوایی ایران و بکارگیری مزدوران در داخل خاک ایران  برای همکاری با جنگنده های اسراییلی نیز برای نیروهای نظامی و امنیتی ایران قابل پیش بینی نبود.

بهر حال همکاری پاکستان با ایران محدود به این تبادل اطلاعات مهم نبود. بعد از حمله اسراییل به ایران پاکستان از نخستین کشورهایی بود که بطور قاطع حمله اسراییل را محکوم و از ایران حمایت کرد و حتی گزارش هایی غیررسمی منتشر شد مبنی بر این که خواجه محمد اصف وزیر دفاع پاکستان برای ارسال ۷۵۰ موشک دوربرد شاهین به ایران اعلام امادگی کرده است که بعد از انتشار خبردر رسانه های پاکستان تکذیب شد. محمد اصف حتی درموضع گیری بی سابقه ای رضاپهلوی مهمترین اپوزیسیون جمهوری اسلامی که از حمله اسراییل به ایران حمایت کرده بود را نفرت انگیز و انگل و امپریالیست خطاب کرد.

مجلس سنای پاکستان نیز۱۵ جون در بیانیه ای رسمی تجاوز اسراییل را محکوم کرد.شهباز شریف همان زمان با مسعود پزشکیان تماس گرفت و وزیر دفاع پاکستان در موضع گیری صریحی  از کشورهای اسلامی خواست در حمایت ازایران و علیه اسراییل متحد شوند.اصف علی زرداری رییس جمهور پاکستان نیز از  ایران حمایت کرد.

اقدام مهم دیگر پاکستان به نفع ایران دردو ماه اخیر همکاری اطلاعاتی با ایران در خنثی سازی طرح تروریستی گروه جیش العدل در جنوب شرق ایران همزمان با حمله اسراییل بود که در قبلا در مقاله ای در النهار به جزییات ان اشاره شده است .

نکته مهم دیگر نقش جدی پاکستان در توقف جنگ بود. وقتی در جنگ ۱۲ روزه حملات هوایی اسراییل و حملات موشکی ایران تشدید شد نگرانی از سرایت جنگ به کشورهای حاشیه خلیج فارس بالا گرفت .صهیونیست با حمله به محل جلسه شورای عالی امنیت ملی ایران که بالاترین مقامات سیاسی و نظامی و امنیتی ایران در ان حضور داشتند و حتی تهدید به ترور ایت الله خامنه ای به این تنش دامن زدند به گونه ای که برخی افراد غیر رسمی هشدار دادند در صورت این اتفاقات پایگاههای نظامی امریکا در کشورهای خلیج فارس در امان نخواهند ماند. پاکستان که روابط بسیار خوبی با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بویژه عربستان دارد از ایران با جدیت خواست خویشتنداری داری کند و از گسترش تنش پرهیز کند . سفر وزیر دفاع پاکستان به مقر ستاد مرکزی فرماندهی ارتش امریکا در ایالت فلوریدا و تماس های و تعاملات   مارکو روبیو وزیر أمور خارجه امریکا  با سناتور محمد إسحاق دار وزیر خارجه پاکستان در همین راستا ارزیابی می شود.

سفراخیر مسعود پزشکیان به پاکستان  پنجمین دیدار رسمی میان سران دو کشور طی یک سال گذشته محسوب می‌شود که نشان دهنده گسترش روابط تهران واسلام اباد است . اهمیت این رخداد نیازمند توجه به تحولات روابط پاکستان و امریکا نیز می باشد . برخی از کارشناسان احتمال می دهند پاکستان که روابط خوب و قابل اعتمادی با ایران دارد و در ماههای اخیر نیز روابط خود باواشنگتن را نیز بهبود بخشیده  قرار است نقش پر رنگ تری در حل مسایل فیمابین ایران و امریکا ایفا کند .

در شرایطی که روابط ایران و امریکا بخاطر حمله اسراییل و حمله هوایی امریکا به تاسیسات هسته ای ایرات بسیار تیره و تار است  و هم ایران تا کنون از ادامه مذاکرات امتناع کرده و هم دونالد ترامپ در اخرین اظهار نظر خود موضع سردی نسبت به ایران اتخاذ کرد.