رویای ایرانی یا ایران رویایی

در کتاب رویای ایرانی یا ایران رویایی نوشته امیر دبیری مهر درباره تجربه های زیسته سیاسی در ایران پس از انقلاب با محوریت رابطه توسعه سیاسی با گفتگوی عقلانی و انتقادی تحقیق شده و اینکه در ایران برای دستیابی به توسعه راهی جز سامان سیاسی و توسعه نهادها و فرهنگ دموکراتیک وجود ندارد و این مهم نیز تابعی است از فرهنگ گفتگو یا شاخص های عقلانی و انتقادی .به عبارت دیگر بدون تمرین و ترویج و‌تثبیت دیالوگ عقلانی و‌خردورزانه و انتقادی نمی توان در مسیر دموکراتیزاسیون قرار گرفت . این اثر پاسخی است در رد آرای انانکه سهم سیاست را در امر توسعه ایران ناچیز می دانند یا انکار می کنند.در این پژوهش تلاش شده بین نظریه های سیاسی و تجربه های عینی و‌عملی در ایران پیرامون این مهم سازگاری و هم داستانی ایجاد شود تا هم یافته ها مبنای نظری داشته باشند هم متکی بر تجربه ها باشند. تجارب انباشته ی کنش گری رسانه ای نویسنده و دانش آموختگی در حوزه علوم سیاسی رانه ‌و پیشران اصلی این تحقیق بود که به با اتخاذ رویکرد بین رشته ای به فرجام رسید. این اثر برای همه علاقمندان به توسعه ایران واجد یافته ها و آموزه های جذاب و تامل کردنی است .

نویسنده در مقدمه این کتاب می نویسد:
در سیر و صیرورت توسعه ایران موانع فراوانی در حوزه های فرهنگی و تاریخی و اقتصادی و سیاسی وجود دارد که برخی از آنها در قالب موانع سیاسی و مباحث توسعه سیاسی قابل شناسایی و تحلیل است. به عبارت دیگر می توان گفت توسعه سیاسی بخش لاینفک فرایند توسعه در ایران است که موانع تحقق آن هم در سطح دولت و هم در سطح جامعه مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران در سطوح مختلف بوده است. در این رساله رابطه توسعه سیاسی با گفت و گوی عقلانی و انتقادی بین نخبگان فکری و ابزاری یعنی صاحبان فکر، قدرت و ثروت مورد توجه و سوژه تحقیق قرار گرفته است. یعنی توسعه سیاسی هم در سطح دولت و نخبگان سیاسی صاحب قدرت و هم در سطح جامعه و نخبگان فکری صاحب اندیشه مورد توجه بوده است. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد اگر شش حلقه بحران در فرایند توسعه سیاسی در دوره جمهوری اسلامی «یعنی بحرانهای سیاسی با تأکید بر مفهوم مشروعیت؛ اقتصادی با تأکید بر دولت و اقتصاد رانتیر، حقوقی با تأکید بر مسأله شخصی شدن سیاست؛ فرهنگی با تأکید بر چالش تأسیس رسانه های آزاد و مستقل، اجتماعی با تأکید بر عناصر رقابت و مشارکت و بوروکراتیک با تأکید بر بحران تخصص، برنامه و انباشت تجارب مدیران» را  مهمترین موانع توسعه سیاسی در ایران در نظر بگیریم؛ فقدان اجماع نسبی نظری و در فاز ایده آل همگرایی عملی بین سه لایه از نخبگان کشور پیرامون این مفاهیم موجب استمرار بحرانها در مقاطع مختلف و گاه موجب انباشت معضلات و بروز آن در قالب بحرانهای هزینه ساز برای جمهوری اسلامی شده است. ادعای اصلی این پژوهش این است که علت اصلی فقدان این اجماع نسبی بین نخبگان؛ نبود گفت وگوی عقلانی و انتقادی بین نخبگان بعنوان رهیافتی فرهنگی است و بالعکس در مواردی که اجماع و توافقی بین برخی افراد و گروهها حتی در سطح محدودی نیز حاصل شده، که می توان از آن بعنوان دستاوردهای توسعه سیاسی نام برد، از معبر و مجرای گفت وگوی عقلانی و انتقادی بوده است. پیشنهاد اصلی این رساله نیز توجه جدی و نهادینه به رهیافت گفت و گوی با تأکید بر صفات کلیدی «انتقادی» و «عقلانی» با هدف اولیه اقناع و اجماع سازی بین نخبگان و هدف ثانویه برای عبور از بحرانهای پیش روی توسعه سیاسی در ایران است زیرا رهیافتهای اقتدارگرا اعم از رهیافت نرم مثل تبلیغات سیاسی و تک صدایی و رهیافت سخت مثل اجبار و سرکوب و الزام نه تنها کمکی به حل بحرانها نمیکند بلکه موجب افزایش حلقه های بحران و بازتولید بحران های جدید نیز می گردد که در نهایت فرایند توسعه سیاسی و در فاز بالاتر توسعه را با مشکل و موانع روبرو میسازد. در این رساله با ذکر شش شاخص برای گفت و گوی عقلانی و شش شاخص برای گفت وگوی انتقادی برای ایجاد اجماع نسبی بین سه سطح از نخبگان پیرامون مفاهیم کلیدی مرتبط با توسعه سیاسی راهکارهایی پیشنهاد شده است که سطح تحقیق منحصر به اسیب شناسی باقی نماند.

کتاب رویای ایرانی یا ایران رویایی هفتمین کتاب امیر دبیری مهر است که منتشر می شود. پیشتر از این نویسنده کتاب اسلام و دمکراسی در ایران / شاخص های رسانه و ارتباطات در چشم انداز ایران ۱۴۰۴/ ملک سلطانی و نگین سلیمانی / خردمندی و پارسایی / فرزانگی و جهانداری و همجنین مولفه های فرهنگی گفتمان مقاومت در خاورمیانه منتشر شده است .

پی نوشت : برای خرید کتاب در تعداد محدود یا بیشتر با تخفیف ۵تا ۱۰ درصدی لطفا به بخش انتشارات موسسه پژوهشی اندیشه و قلم با شماره ۰۹۲۰۱۰۵۲۱۸۳ پیام بدهید . سفارش ها بعد از چند روز به آدرس پستی متقاضی ارسال خواهد شد.