ناکارآمدی مدیریتی و زوال مشروعیت در عربستان

حوادث امسال که در عربستان سعودی و در زمان مراسم حج ابراهیمی رخ داد پرده از ضعف شدید و بحران مدیریتی کشور عربستان برداشت.

در این حوادث که اولی با سقوط جرثقیل غول پیکر در مسجد الحرام و دومی در ازدحام جمعیت در منا رخ داد، بالغ بر ۱۵۰۰ نفر از ضیوف الرحمان کشته و هزاران نفر زخمی شدند.

میزان تلفات این حوادث آنقدر زیاد بوده است که می‌توان از بروز دو فاجعه در مراسم حج امسال سخن گفت و عمق این دو اتفاق بالاتر از دو حادثه عادی است.

آل‌سعود همواره ادعا کرده است مدیریت یک‌ماهۀ حدود ۲ میلیون حاجی در ایام حج تمتع نشان دهندۀ کارآمدی دست اندرکاران امور حج و زیارت این کشور است ولی این دو رویداد تأسف بار نشان داد وضعیت مدیریت امور عمومی و اجتماعی این کشور بسیار متزلزل و آسیب پذیر است.

عربستان منابع انسانی کارآمد ندارد

مدیریت در کشور عربستان در همۀ حوزه‌ها وابسته به پیمانکاران خارجی و شرکت‌های غربی و حتی در سطح کارگری وابسته به نیروی کار بنگلاشی و پاکستانی و … است و برخی موفقیت‌های صوری و ظاهری در شهرهای بزرگ نتیجۀ همکاری اقشار فوق است که با پرداخت پول‌های کلان به دست آمده از فروش نفت به کارگرفته می‌شود.

در عربستان طبقۀ ملی متخصص و کارآمدی وجود ندارد که بتواند با تکیه بر منابع انسانی داخلی به رتق و فتق امور این کشور بپردازد. حلقۀ مفقودۀ نیروی انسانی در عربستان روز به روز این کشور را با بحران‌های جدی‌تر مواجه خواهد کرد و وضعیت کشور را ناپایدارمی‌کند.

به عبارت دیگر زیربنایی‌ترین لایۀ قدرت یک کشور، منابع انسانی است که فقدان آن در عربستان سعودی کاملا آشکار است.

کشورهای اسلامی چاره‌ای بیاندیشند

مقامات سعودی تنها عرصه‌ای را که برای نمایش مدیریت خود در اختیار دارند، حج تمتع است که تقریبا یک سال برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند و از طریق آن میلیاردها دلار نیز به جیب می‌زنند اما رخدادهای امسال نشان داد مقامات و مدیریت در عربستان سعودی در این تنها عرصه هم دچار ناکارآمدی مطلق شده و حتی لیاقت و توانایی برگزاری این مراسم را نیز ندارند و تدابیر اولیۀ امنیتی برای سلامت و آرامش حجاج را نیز نیاندیشیده‌اند.

از این روی، ضروری است کشورهای اسلامی در این خصوص همفکری کرده و در خصوص عدم صلاحیت آل‌سعود برای برگزاری حج ابراهیمی اعلام موضع کرده و تصمیمات لازم را اتخاذ کنند.

نارضایتی عمومی از آل‌سعود

عربستان سعودی که کشوری ثروتمند (ناشی از فروش بی‌رویه نفت خام)  اما عقب‌مانده محسوب می‌شود در چند سال اخیر با توهم ناشی از عایدات ارزان فروشی نفت به فعالیت‌های برون‌مرزی منطقه‌ای مبادرت کرده است که دخالت نظامی در بحرین و یمن و حمایت‌های بی حد واندازه از تروریست‌های تکفیری – صهیونیستی به ویژه داعش از جملۀ آنها است.

این رفتار آل‌سعود در ذهن برخی اینگونه وانمود شده است که عربستان واجد قدرت زیادی شده است و بر اساس تئوری برون‌گرایی در سیاست خارجی و روابط بین‌الملل رویکرد خود را از درون به بیرون سوق داده است.

حوادث اخیر نشان داده است این نظر بی‌اساس و برآمده از نوعی خوش بینی به وضعیت آل‌سعود است. واقعیت این است که عربستان برای فرافکنی و فرار از مشکلات داخلی و ناکارآمدی و بحران مشروعیت در داخل به اقدامات ایذایی در خارج مشغول شده است و حتی ننگ حمایت از تروریسم خشن داعش را به جان خریده است.

دولت آل‌سعود با محروم نگه داشتن اکثریت مردم این کشور از عواید ناشی از فروش نفت و تقسیم پول های به دست آمده از خام فروشی نفت بین اقلیت وفادار به خود براساس مناسبات قومی و قبیله‌ای تخم کینه، نفرت و نارضایتی را در اکثر مردم این کشور نشانده است. اعتراضات و تظاهرات گاه و بیگاه در این کشور نیز ناشی از وجود همین بحران است که اغلب با سرکوب‌های خشن و وحشیانۀ پلیسی، نظامی و امنیتی مواجه می‌شود. نمونه اخیر آن صدور حکم اعدام برای جوانی ۱۷ ساله به اتهام اعتراض خیابانی علیه آل‌سعود است.

ریاض پاسخ دهد

عربستان سعودی باید در قبال برخی ابهامات که منجر به حوادث منا شده است نیز پاسخگو باشد اولاً باید شایعۀ مسدود شدن مسیر عبور حجاج به خاطر عبور کاروان فرزند پادشاه عربستان و نقش این مسأله در بروز حادثه مذکور روشن شود. ثانیاً کاهش نیروهای امدادی و امنیتی عربستان از ۶۰ هزار به ۲۰ هزار به چه علتی صورت گرفته است چرا که همین مسأله منجر به آن شده است که بعد از وقوع حادثه منا، امکان امداد‌رسانی لازم وجود نداشته باشد.

زوال و سقوط رژیم‌های سیاسی از بروز بحران‌های مدیریتی در حوزۀ داخلی آغاز می‌شود. در واقع زوال مشروعیت سیاسی از بحران در عرصۀ کارآمدی مدیریتی آغاز می‌شود. عربستان سعودی چند سالی است دچار بحران‌های متنوع کارآمدی در عرصۀ داخلی شده است اما با حربه‌هایی نظیر سرکوب خونین در داخل، سانسور شدید رسانه‌ای و فرافکنی‌های نظامی و تروریستی در منطقه توانسته است سرپوشی موقتی بر این ضعف‌ها و نقاط ضعف خود بگذارد اما بحران ناکارآمدی در این کشور آنقدر وخیم شده است که دیگر نمی‌توان آن را پنهان کرد. حوادث امسال در مکه مکرمه و منا و مصیبتی که بر جهان اسلام وارد آمد و مسلمانان را عزادار و سوگوار کرد، به طور مستقیم به بحران مدیریت در این کشور واپسگرا باز‌می‌گردد و همۀ مسئولیت این فاجعه بر عهدۀ آل سعود است.

منبع پرس تی وی

http://www.presstv.ir/DetailFa/2015/09/25/430693/Saudi-Arabia-Hajj-two-million-Muslim-pilgrims